گویش‌های زبان گیلکی و تقسیم‌بندی آن از سه منظر
ما در این نگارش به تقسیم‌بندی گویش‌های مختلف زبان گیلکی از سه منظر «جغرافیایی»، «مرزهای سیاسی» و «طایفه‌ای» می‌پردازیم.
الف. جغرافیایی
از منظر جغرافیایی-زبانشناسی زبان گیلکی به چهار گویش غربی، مرکزی، جنوبی و شرقی تقسیم‌بندی میشود.
۱. خاستگاه گویش‌های غربی زبان گیلکی مناطق غربی استان گیلان شهرهایی نظیر رشت، انزلی و فومن است.
۲. خاستگاه گویش‌های مرکزی زبان گیلکی مناطق شرقی استان گیلان و مناطق غربی استان مازندران شهرهایی نظیر لاهیجان، سیاهکل، رودسر، رامسر و تنکابن است.
۳. خاستگاه گویش‌های جنوبی زبان گیلکی مناطق جنوبی استان گیلان نظیر رودبار و مناطقی چون طالقان و الموت در استان البرز است.
۴. خاستگاه گویش‌های شرقی زبان گیلکی مناطق مرکزی و شرقی استان مازندران نظیر نور، آمل، ساری و شهرهایی چون گرگان، شهمیرزاد و فیروزکوه در استان‌های همجوار است.
ب. مرزهای سیاسی
از منظر مرزهای سیاسی زبان گیلکی به دو ابرگویش گیلانی و مازندرانی تقسیم میشود.
در این تقسیم‌بندی گویش‌های گیلانی زبان گیلکی "گیلکی گیلان" و گویش‌های مازندرانی زبان گیلکی "گیلکی مازندران" نام می‌گیرند. و گویش‌های در حاشیه با نام‌های آن مناطق خطاب می‌شوند. مانند گیلکی طالقانی یا گیلکی الموتی
ج. طایفه‌ای
از منظر طایفه‌ای زبان گیلکی به سه گویش «تبری»، «دیلمی» و «گیلی» تقسیم‌بندی میشود.
۱. گویش تبری: این گویش از زبان گیلکی در حوزه‌ی فرهنگی تبرستان در استان مازندران و بخش‌هایی از استان‌های گلستان، سمنان و تهران واقع است. گویشوران این مناطق اغلب زبان خود را گلکی می‌نامند.
۲. گویش دیلمی: این گویش از زبان گیلکی در حوزه‌ی فرهنگی دیلمستان در غرب استان مازندران و شرق استان گیلان و همچنین در بخش‌هایی از استان قزوین واقع است. خاستگاه این گویش کوهستان‌‌های شرقی گیلان و استان‌های همجوار است.
۳. گویش گیلی: این گویش از زبان گیلکی در حوزه‌ی فرهنگی گیلان در استان گیلان واقع است. خاستگاه این گویش مناطق جلگه‌یی گیلان است.
